De laatste tijd heb ik mij verdiept in het thema ‘eenzaamheid’. Een beladen woord, omdat het ‘eenzaam voelen’ veel oproept. We kennen en beleven allemaal van tijd tot tijd eenzame periodes. Zo kan dit woord gevoelens van machteloosheid, verdriet, angst, schaamte en/of schuld oproepen. Het diepe en intense gevoel van ‘eenzaam-zijn’ of ‘moederziel alleen-zijn’ vindt zijn oorsprong over het algemeen al in de vroege kinderjaren of al door ervaringen vanuit de baarmoeder. Het lichaam herinnert wat ons overkomen is en heeft overlevingsmechanismen opgebouwd om te zorgen dat we niet eenzaam zijn. Een kind sterft namelijk als het niet bij een groep hoort. Het is dus voor een kind van cruciaal belang om te zorgen dat het niet alleen komt te staan.
Germaanse geneeskunde
Via de Germaanse Geneeskunde ontdekte ik hoe het lichaam en daarmee ons hele systeem werkt rond het thema ‘eenzaamheid’. Onze lichamelijke cellen gedragen zich zoals wij ons voelen. Onze biologie werkt zo dat wanneer we als kind alleen zijn, dat we ons fysiek groter gaan maken. Dit heeft ermee te maken dat in feite onder het eenzaam-zijn het thema ‘niet gezien worden’ zit. Als je niet gezien wordt als kind krijg je geen voeding en verzorging. Het lichaam werkt in dit geval zo dat het zich groter gaat maken door vocht vast te houden of in gewicht toe te nemen. Het gaat ervoor zorgen dat het meer zichtbaar wordt. In gedrag ontstaat dezelfde beweging. Iemand gaat zich groter voor doen, harder werken, zorgen dat hij zichtbaarder wordt. Het groter worden/maken is de strategie van het systeem om de overlevingskans te vergroten. Dit overlevingsgedrag heeft een functie voor een kind.
Volwassen
Voor een volwassene is eenzaamheid anders dan voor een kind. Levend als kluizenaar kun je namelijk overleven. In theorie kun je in je eigen voeding voorzien. Eenzame gevoelens van niet gezien worden kunnen echter wel het hele circus van overlevingsdelen activeren als je niet weet dat je getriggerd wordt. De overlevingsdelen ervoor zorgen dat je gezien gaat worden. In periodes waarin je sociale leven verandert, je niet op je plek zit op je werk, je tussen twee banen inzit of een andere trigger die je bij het gevoel van eenzaamheid brengen word je weer gebracht bij het overlevingsdeel dat je als kind nodig had. Dat kan ervoor zorgen dat je extra hard gaat werken en je (fysiek) groter gaat maken zodat je wél gezien gaat worden. Een destructief patroon omdat je hiermee weggaat bij jezelf en je eigenlijke behoeften.
Artikel gaat verder onder afbeelding
Draagbaar
Als volwassene kun je het gevoel van eenzaamheid dragen en kun je daarin zelfs waardevolle schatten vinden. In het gezien willen worden ligt namelijk voor een volwassene een grote uitnodiging om zichzelf te gaan zien. Om te gaan ontdekken wat jouw lichaam nodig heeft van jou, welke ontwikkelbehoefte je hebt, wat je écht zou willen doen. Los van anderen, van hun aandacht, erkenning en waardering.
De eenzaamheid wordt draagbaar als je herkent dat het een kinddeel van jou is dat hard gaat werken om bij het gevoel van eenzaamheid weg te gaan én als je bij jezelf herkent hoe jij dat dan praktisch doet.
Herkennen
Het groter maken kun je doen door hard te werken, door jezelf zichtbaarder te maken dan je lijf eigenlijk aankan, de schouders eronder, door veel te zorgen voor anderen zonder jezelf te zien. Je kunt je ook groter maken door veel te eten, door veel op social media te zitten, veel koffiegebruik. Per persoon kan dit zich anders uiten. Als je nauwkeuriger wilt voelen naar de beweging die er onder je gedrag zit kun je jezelf de vraag stellen: wat wil ik nu bewerkstelligen? Welke behoefte is er écht? Wat heb ik eigenlijk van mijzelf nodig?
Behoefte
Mensen zijn sociale wezens. Volgens de ‘Polyvagaal Theorie’ van Stephen Porges zijn we als we ons in veiligheid voelen ‘sociale, verbindende wezens’. Het paradoxale is dat als je getriggerd wordt in eenzaam-zijn je je niet meer veilig voelt en daardoor niet meer natuurlijk kunt verbinden met anderen. Je belandt dan in de modus van vechten/vluchten (of uiteindelijk zelfs bevriezen). Voor het kinddeel dat is geraakt is dit enorm moeilijk, het wil de beweging naar de ander maken om gered of gezien te worden. Hierin mag je als volwassene nieuw gedrag leren, als een tweede paadje ernaast die je ook kunt gaan bewandelen. Om jezelf te helpen in deze overlevingsstanden heb je liefdevol (met professionele hulp) nieuwe paden in te slijten, waarin je jouw behoeften gaat zien en verzorgen.
Gevonden
Zelf heb ik diverse perioden van eenzaamheid gekend. Ik heb tot op de bodem onderzocht waarin dat voor mij zijn oorsprong vindt en dát weten helpt mij om nieuwe paden aan te leggen. Dat zijn nieuwe paden van zelfzorg, expressie, creativiteit en ontwikkelingsmogelijkheden.
Ik ben onder andere dieper gaan inzoomen op de voedings- en bewegingsbehoeften van mijn lijf. Mijn vrije creativiteit geef ik meer ruimte omdat ik op een andere manier ben gaan creëren. Om mijn lichaam en emoties beter te leren begrijpen en vertrouwen ben ik opleidingen gaan doen en heb ik professionele hulp gezocht. Mijn behoefte om mijn potentieel te ontwikkelen hoor ik en voed ik door podcasts te luisteren, mooie aciviteiten bij te wonen en alles te lezen wat voor mij verrijkend voelt. Dit proces van nieuwe paden aanleggen is een proces dat zich blijft verdiepen.
Heelheid
In het mogen voelen van eenzaamheid heb ik mijzelf kunnen ontmoeten en daardoor kon ik weer terug bewegen naar standje ‘veilig’. Ik mocht ontdekken dat ik nooit afgescheiden ben van het geheel, ook al voelt dat in fasen wel zo. Mijn manier van kijken, denken en ervaren is veranderd. Ik ontdekte dat de rijkdom van heelheid te vinden is als eenzaamheid er ook mag zijn in haar hele hoedanigheid.
Deze tekeningen maakte ik in mijn onderzoek rondom eenzaamheid.