Het overlevingsmechanisme ‘Behagen en vervagen’

In onveilige of stressvolle situaties ontwikkelen veel mensen overlevingsmechanismen om zich staande te houden. Eén van deze mechanismen is behagen en vervagen. Dit patroon, dat gericht is op het behagen van anderen en het onzichtbaar maken van jezelf, heeft niet alleen emotionele en energetische gevolgen, maar ook fysieke effecten. Het versmelten met anderen (symbiose) en het loslaten van je eigen grenzen brengt een dynamiek op gang die je fysieke, emotionele en energetische gezondheid beïnvloeden.

Wat is ‘Behagen en Vervagen’?

Behagen draait om het voortdurend aanpassen aan de behoeften en verwachtingen van anderen om goedkeuring, acceptatie of conflictvermijding te bereiken. Je richt je op de ander en onderdrukt je eigen verlangens, emoties en gevoelens. Door te voelen bij een ander ben je niet of mindr in verbinding met de jouw eigen lichaam, het voelen daar en jouw intuïtie.

Vervagen betekent dat je je aanwezigheid minimaliseert, je energie intrekt en jezelf klein of onzichtbaar maakt. Dit is een beschermingsreactie om afwijzing, kritiek of emotionele pijn te vermijden. Het vervagen uit zich ook in je fysieke verschijning, waarin je je ook letterlijk kleiner maakt in je houding.

Deze strategieën hebben vaak hun oorsprong in vroege ervaringen van onveiligheid, zoals het opgroeien in een omgeving waarin je alleen werd geaccepteerd als je aan bepaalde verwachtingen voldeed, of waarin je emoties werden genegeerd of afgewezen.

Symbiose en het verliezen van grenzen

Een belangrijk aspect van behagen en vervagen is de symbiose met de ander. Je raakt zo afgestemd op de ander dat je je eigen grenzen verliest. Je kunt voelen wat de ander voelt en reageren op diens behoeften, maar je bent tegelijkertijd minder in contact met je eigen lichaam en emoties. Dit resulteert in een energetische vermenging: jouw energieveld wordt één met dat van de ander, en je eigen energie raakt verstrooid of onderdrukt.

Wat gebeurt er fysiek bij het terugtrekken van energie en symbiose?

De fysieke gevolgen van behagen, vervagen en symbiose kunnen aanzienlijk zijn. Het terugtrekken van je energie en het verliezen van jezelf in een ander beïnvloedt zowel je zenuwstelsel als andere lichaamsfuncties. Hier zijn enkele belangrijke fysieke effecten:

  1. Chronische spanning in het lichaam
    Wanneer je je energie steeds terugtrekt om jezelf onzichtbaar te maken of om conflicten te vermijden, kan dit leiden tot chronische spanning in je spieren. Veelvoorkomende klachten zijn gespannen schouders, een strakke kaak of een gesloten borstgebied. Deze spanningen zijn een fysieke uitdrukking van het voortdurend in een staat van alertheid verkeren.
  2. Ademhalingsproblemen
    Het vervagen en jezelf klein maken gaat vaak gepaard met een oppervlakkige ademhaling. Dit komt doordat je jezelf letterlijk probeert in te houden. Een verminderde ademhaling kan leiden tot een lagere zuurstoftoevoer naar je lichaam, wat vermoeidheid en een verhoogd stressniveau veroorzaakt.
  3. Verstoord zenuwstelsel
    Het constante gevoel van alertheid activeert het sympathische zenuwstelsel (de ‘vecht- of vluchtreactie’). Dit houdt je lichaam in een staat van stress, wat kan leiden tot diverse fysieke klachten van hartkloppingen, chronische hyperventilatie tot darmproblematiek.
  4. Energieverlies en vermoeidheid
    Door je energie naar de ander te richten en jezelf voortdurend aan te passen, raakt je lichaam uitgeput. Je eigen energiereserves worden niet aangevuld, omdat je aandacht nooit volledig bij jezelf is. Dit kan resulteren in chronische vermoeidheid en een gevoel van innerlijke leegte.
  5. Verlies van lichaamsbewustzijn
    Wanneer je gefocust bent op de ander, raak je minder bewust van je eigen lichaam. Je negeert signalen zoals honger, pijn of spanning, omdat je aandacht extern gericht is in plaats van intern. Dit kan op de lange termijn leiden tot klachten zoals spijsverteringsproblemen, hormonale onbalans of onverklaarbare fysieke pijn.
  6. Fysieke uitputting door symbiose
    In symbiose met een ander ‘leef’ je energetisch mee met diens emoties. Je voelt dit dus aan jouw eigen lijf alsof deze emoties jou ook overkomen. Dit kan je eigen lichaam belasten, omdat je niet alleen je eigen gevoelens verwerkt en verteert, maar ook die van een ander. Dit leidt tot een overbelasting van het zenuwstelsel.

De rol van veiligheid en zelfverlating

Het mechanisme van behagen en vervagen ontstaat vaak als reactie op een gebrek aan veiligheid in de jeugd. Door een ander te behagen en jouw behoeftes en gevoelens te laten vervagen creëerde je als kind veiligheid voor jezelf. Dat was enorm nodig voor het kind dat was je was, je hebt dankzij dat mechanisme overleeft. Als je dit als volwassene nog doet laat je jezelf echter in de steek: je verlaat je eigen lichaam, grenzen en emoties om te voldoen aan de verwachtingen van de ander.

Zelfverlating creëert een diepe disbalans. Het lichaam schreeuwt vaak om aandacht via fysieke signalen zoals pijn of ziekte, maar deze worden genegeerd zolang de focus op de ander blijft.

Wat gebeurt er met je energieveld?

Je energieveld is de energetische manifestatie/vorm van je fysieke en emotionele staat, van wie jij bent. Het is de energetische ruimte die jij met je meebrengt en inneemt. Behagen en vervagen hebben een directe invloed op je energieveld:

  1. Energiecontractie: Bij het vervagen trek je je energie samen en maak je jezelf klein. Dit kan een tijdelijk gevoel van veiligheid bieden, maar zorgt ervoor dat je minder van jouw eigen kracht en authenticiteit ervaart en minder verbinding voelt met je omgeving. Jouw energie is vaak voor andere mensen ook minder voelbaar, je aanwezigheid wordt letterlijk minder opgemerkt.
  2. Energielekkage: Het voortdurend behagen van anderen leidt tot het weggeven van je energie. Er is minder energie beschikbaar voor de dingen die jij daadwerkelijk belangrijk en fijn vindt.
  3. Symbiotische vervaging: Bij symbiose raakt jouw energieveld vermengd met dat van de ander. Dit kan ervoor zorgen dat je emoties, gedachten en spanningen van anderen overneemt, waardoor je niet meer helder kunt voelen wat van jou en wat van de ander is.

Hoe herstel je de balans?

Het doorbreken van het patroon van behagen en vervagen vraagt om bewustwording en actie:

  1. Herstel van lichaamsbewustzijn: Lichaamsgerichte oefeningen, ademhalingsoefeningen of somatic experiencing kunnen helpen om weer contact te maken met je eigen lichaam en signalen.
  2. Grenzen leren stellen: Door te oefenen met nee zeggen en je eigen grenzen te bewaken, bescherm je zowel je fysieke als energetische ruimte.
  3. Veiligheid in jezelf cultiveren: Zoek interne veiligheid door meditatie, zelfreflectie en innerlijk (kind)werk. Dit helpt je om je niet afhankelijk te voelen van externe bevestiging.
  4. Zelfzorg en rust: Door jezelf op de eerste plaats te zetten, kun je jouw systeem de kans geven om te herstellen van de uitputting die door behagen en vervagen is ontstaan, ook maak je hierin ruimte om jouw lichaam weer te leren horen.

Conclusie

Het mechanisme van behagen en vervagen is een diepgewortelde reactie op onveiligheid, die niet alleen je emoties en energie, maar ook je fysieke gezondheid beïnvloedt. Door bewust te worden van deze patronen en jouw lichaamsbewustzijn te vergroten, kun je leren om weer verbinding te maken met jezelf. Dit brengt niet alleen je energieveld terug in balans, maar versterkt ook je fysieke gezondheid, zodat je krachtiger, authentieker en veerkrachtiger in het leven kunt staan.

Vorige blog Volgende blog